ΚΑΛΝΤΕΡΙΜΙ

 Καλντερίμι 99 χρόνια στη Σαλονίκη.( Yiannis Kalpouzos)

    Όταν αποκτώ ένα καινούργιο βιβλίου του κ. Καλπούζου και ξεκινώ την ανάγνωση πάντα από τις πρώτες σελίδες του σκέφτομαι πόσο χαρισματικός άνθρωπος είναι, γιατί χρησιμοποιεί με αξιοζήλευτο τρόπο την Ελληνική γλώσσα και ταυτόχρονα μεταλαμπαδεύει την κοινωνική ιστορία ενός τόπου στους αναγνώστες. Ως απλός και ταπεινός αναγνώστης παρασύρομαι από την ροή της μυθοπλασίας του ,αλλά και από την ένταση της κραυγής που βγάζουν οι ήρωες του. Βιώνω σε έπαρση την αφήγηση και ταυτίζομαι με τους πρωταγωνιστές, με τα βάσανα τους, τις χαρές τους, τους έρωτές τους και πολύ απλά με την καθημερινότητα τους. Έτσι για μια εβδομάδα έκανα παρέα με τους τρεις κεντρικούς ήρωες (Αντύπα, Παράσχο, Κλεάνθη) και διέσχιζα τα καλντερίμια της Σαλονίκης από το 1867 έως το 1919. Όλα τα ιστορικά γεγονότα περνούσαν σαν φωτογραφική διαφάνεια από το οπτικό μου πεδίο που περιείχε εξολοκλήρου τον τόπο της Σαλονίκης…..

Μπορείς να τσακώσεις ένα αστέρι; Μπορείς να κλείσεις την ανάσα στη φούχτα σου; Γιομίζεις την τσέπη σου με ήλιο;

    Το βιβλίο καλύπτει την πορεία μιας οικογένειας μέσα στο πέρασμα 99 χρόνων ιστορίας. Τρεις γενιές διαφορετικές που η κάθε μία επηρεάζει με τον δικό της τρόπο την εξέλιξη της επόμενης και σπέρνει τον σπόρο της που θα φυτρώσει και θα ριζώσει στις ψυχές, οι οποίες θα χτίσουν εδάφη πάνω στα οποία θα γευτούν όνειρα, βάσανα, επιτυχίες, πόνο, έρωτες. Τρείς διαφορετικοί άντρες, τρεις διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες ρίχνονται στο κυνήγι της επιβίωσης σε μια Σαλονίκη πολυπολιτικισμική, πολυφυλετική όπου Εβραίοι, Τούρκοι, Βούλγαροι, Έλληνες και άλλες φυλές συνυπάρχουν περικυκλωμένες από τα τείχη της ίδιας της ιστορίας με τα ιστορικά γεγονότα να ξεπερνούν αρκετές φορές την αξιολόγηση και την εκτίμηση της ιδιόρρυθμης ζωής. Τρεις άντρες με διαφορετικούς χαρακτήρες σκιαγραφούν με ασπρόμαυρα χρώματα την πραγματικότητα που βιώνουν και με τις καθοριστικές επιλογές τους επηρεάζουν την πλοκή της αφήγησης σε τέτοιο βαθμό που δεν γίνεται ο αναγνώστης να μη νιώθει ότι είναι μέλος της εποχής τους..

    Οι άντρες έχουν κοινά χαρακτηριστικά, αλλά τους διαφοροποιεί ο σπόρος που έχει φυτευτεί στην καρδιά τους. Η πιο έντονη προσωπικότητα είναι του Παράσχου που από μικρό παιδί προσπαθεί να ξεφύγει από την φτώχια που τον πλακώνει σαν ταφόπλακα. Η φτώχια η καταραμένη τον μεταμορφώνει από άβουλο πλάσμα σε κυρίαρχο του παιχνιδιού. Η παραβατικότητα είναι στο αίμα του και το μίσος πλοηγός για να μη χάσει τον δρόμο του σε μια Σαλονική που γεύεται τον Μακεδονικό αγώνα, την απελευθέρωση της, τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τον εθνικό διχασμό καθώς και καταστροφικές πυρκαγιές. Μέσα σε αυτόν το κυκεώνα η μη ικανοποίηση των στόχο του φανερώνει έναν άνθρωπο που δεν έχει αγαπηθεί αν και έχει γευτεί τον απόλυτο έρωτα και την αγκαλιά του γυναικείου κορμιού. Ο πεινασμένος και αχόρταγος Παράσχος προσπαθεί σε μια Σαλονίκη αλλαγών να επιβιώσει με κάθε μέσον. Καινούργια κτίρια έρχονται να αντικαταστήσουν παλαιότερα και μη, καθώς νέοι οικισμοί ξεπετάγονται σαν μαργαρίτες ζωγραφίζοντας πλέον με χρωματιστές πινελιές τα τοπία και τα καλντερίμια της. Οι συνοικίες της πόλης που ήταν πάντα χωρισμένες ανά φυλή άρα και θρησκεία, αλλάζουν και όλα μετατρέπονται σε άσπρες σελίδες για να γραφτούν από την αρχή με αράδες ιστορίας.

Ο άνθρωπος και η πατρίδα δεν

κομματιάζονται, δένονται σφιχτά ωσάν το κλωνάρι με τον κορμό.

Όμως ο αναγνώστης που θα διαβάσει το βιβλίο δε μπορεί να λησμονήσει αυτούς τους όμορφους αλαργινούς τόπους και να μην αναστενάξει για την ημιθανή ιστορία της πατρίδας του. Γι ΄ αυτό αδιαμφισβήτητα προτείνω να διαβάσετε βιβλία του κ. Καλπούζου γιατί εστιάζουν στην κοινωνική ιστορία κάθε τόπου και ταξιδεύουν τον αναγνώστη μέσα από την μυθοπλασία. Οι μνήμες είναι αυτές που οδηγούν έναν λαό μπροστά, διαφορετικά το έδαφος που πορεύεται έχει τέτοια κλίση που ο κατήφορος είναι μονόδρομος.

Και μην ξεχνάτε….. Τα πουλιά δεν σωπαίνουν ποτέ…… Τα πουλιά δεν ονειρεύονται, γι΄ αυτό κελαηδάνε στα κλουβιά!!!

ΒΙΒΛΙΟ: ΚΑΛΝΤΕΡΙΜΙ(ΚΑΛΝΤΕΡΙΜΙ)

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ(www.psichogios.gr)

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

    Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ γεννήθηκε το 1960 στο χωριό Μελάτες της Άρτας. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα: ΙΜΑΡΕΤ, το οποίο τιμήθηκε το 2009 με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και έχει μεταφραστεί στα πολωνικά, στα τουρκικά, στα αραβικά, στα αγγλικά και στα αλβανικά, ΣΑΟΣ, ΑΓΙΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ, ΟΥΡΑΝΟΠΕΤΡΑ, Ο,ΤΙ ΑΓΑΠΩ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ, ΡΑΓΙΑΣ, ΣΕΡΡΑ, το οποίο τιμήθηκε με το Πρώτο Βραβείο Μυθιστορήματος Μικρασιατικού Περιεχομένου για τα έτη 2016-2018 και έχει μεταφραστεί στα αλβανικά, ΓΙΝΑΤΙ και ΕΡΑΝ, τα οποία τιμήθηκαν με το Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public 2019 και 2021 αντίστοιχα. Το ΙΜΑΡΕΤ κυκλοφορεί διασκευασμένο σε εφηβικό μυθιστόρημα, με εικονογράφηση του σκηνογράφου Αντώνη Χαλκιά. Επίσης έχει γράψει ποιητικές συλλογές, οι οποίες εμπεριέχονται στον τόμο ΠΟΙΗΣΗ 2000-2017, στίχους για 80 τραγούδια και τη συλλογή διηγημάτων ΚΑΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΝ ΠΟΤΕ.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

    Δύο άγνωστοι απειλούν με μαχαίρι και πιστόλι τον Παράσχο. Έχουν απαγάγει την κόρη του και απαιτούν ο γιος του να ελευθερώσει τον κομιτατζή Ασάν Τάνο. Σε παράλληλο χρόνο ο παππούς Αντίπας ζει με την ανάμνηση της αινιγματικής Ρωξάνης.

Το κυνήγι της ευτυχίας, το λίγο που γεμίζει μια ζωή, η μεταμόρφωση μιας πόλης, τα όνειρα και οι ψευδαισθήσεις τριών γενιών, που πορεύονται όπως καθορίζουν τα βήματά τους οι γυναίκες – σύζυγοι, ερωμένες, μητέρες, κόρες, αδελφές… Κι όλα έχουν ως φόντο τη βαβυλωνία φυλών και γλωσσών κι εν γένει τη συνταρακτική ιστορία της Θεσσαλονίκης από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ου, με τις μνήμες να συμπληρώνουν κύκλο ενενήντα εννέα χρόνων.

Οι ήρωες σμίγουν με νταήδες, τυχοδιώκτες και αδελφικούς φίλους, ενώ στο προσκήνιο εναλλάσσονται συμμορίες, χοροεσπερίδες, καφέ σαντάν, χαμαιτυπεία, πόρνες, κατάσκοποι, βομβιστικές επιθέσεις, πυρκαγιές…

Πότε βλέπουν τ’ αστέρια να σπιθίζουν, πότε τραντάζονται στο καλντερίμι της ζωής και πότε φλέγονται στο καμίνι της εκδίκησης, της προδοσίας, των ηθών, της απώλειας, του μίσους, του εθνικισμού, του χρήματος, μα και στον ξέφρενο χορό του έρωτα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

Γλυκερία | Καλντερίμι – Θα σ' αγαπώ |

 Για το βιβλίο «Καλντερίμι – 99 χρόνια στη Σαλονίκη»

Ο Γιάννης Καλπούζος με αφορμή το μυθιστόρημά του «Καλντερίμι – 99 χρόνια στη Σαλονίκη» εμπνεύστηκε το ομώνυμο ατμοσφαιρικό τραγούδι που έντυσε με την αισθαντική φωνή της η Γλυκερία σε μουσική του Χριστόφορου Γερμενή. Στίχοι: Στ’ αχνάρια πάτησα και στις πληγές της Σαλονίκης με του κορμιού τη δίψα να’ ναι κούφιος οδηγός καράβι να ‘μαι στεριανό στη Λεωφόρο Νίκης και στον Βαρδάρη μια σκιά, στην Μπάρα ναυαγός Θα σ’ αγαπώ μου είπες και φουρτούνιασε το αίμα θα σ’ αγαπώ μέχρι να σωπάσουν τα πουλιά κι εγώ το πίστεψα κι ας ήξερα πως ήταν ψέμα το λίγο να γεμίσει τα πολλά μου τα κενά Εμένα μ’ έδεσε η φτώχεια σαν την αλυσίδα φρουρός ακοίμητος, αφέντης και κατακτητής απέναντί της ύψωσα του χρήματος τη λίγδα μα κάπου έφεγγε και το καντήλι της ψυχής Θα σ’ αγαπώ μου είπες και φουρτούνιασε το αίμα θα σ’ αγαπώ μέχρι να σωπάσουν τα πουλιά κι εγώ το πίστεψα κι ας ήξερα πως ήταν ψέμα το λίγο να γεμίσει τα πολλά μου τα κενά Το καλντερίμι της ζωής μου στοιβάζει λάσπες κι ασήμι πυρετό και αγιάζι Στον ήλιο γνέφω δίχως χθες δίχως μέλλον στα πόδια πέφτω σεβνταλήδων αγγέλων Θα σ’ αγαπώ μου είπες και φουρτούνιασε το αίμα θα σ’ αγαπώ μέχρι να σωπάσουν τα πουλιά κι εγώ το πίστεψα κι ας ήξερα πως ήταν ψέμα το λίγο να γεμίσει τα πολλά μου τα κενά