Δέσποινα, μάτια μου

 

Εμείς, τα αποδημητικά πουλιά που έμειναν σε μία από τις δύο όχθες, αλλά απέναντι από τους αγαπημένους μας!!!

    Το βιβλίο ΄΄Δέσποινα, μάτια μου είναι ένα νοσταλγικό ταξίδι για μια έντονη ιστορική στιγμή που έλαβε χώρα στις αρχές του 20^ου αιώνα (το1923).Η ανταλλαγή των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία λόγω Θρησκεύματος. Το ιδιαίτερα αγαπητό του συγκεκριμένου βιβλίου είναι ότι η ιστορία ξεδιπλώνεται μέσα από τα μάτια ενός μικρού παιδιού που γεννήθηκε στην Ελλάδα από πατέρα Τούρκο και μητέρα Ελληνίδα. Τα μάτια και η ψυχή ενός παιδιού είναι ότι πιο ιερό και αγνό υπάρχει στην ζωή. Η χαρά του, η αγάπη του, η ξεγνοιασιά του, οι σκανταλιές του, ο φόβος του, η λαχτάρα του  παρουσιάζονται στον αναγνώστη τόσο όμορφα και γλυκά από την πένα της Γιασεμίν Οζέκ που δεν γίνεται να μην αγαπήσεις αυτό το βιβλίο. Ναι, είναι ένα αγνό, τρυφερό βιβλίο γεμάτο αναμνήσεις!

    Όλο το βιβλίο είναι σαν ένα γλυκό ζαχαρωτό, ίσως γιατί η γραφή του μυρίζει μία αγνότητα, μία γλύκα και μία τρυφερότητα που δεν την βρίσκεις εύκολα. Είναι ένα αληθινό, τραγικό παραμύθι της ζωής που τρομερά γεγονότα από την μικρασιατική εκστρατεία μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών σημειώνονται με αβάσταχτη αγάπη από το χέρι της συγγραφέως για να διαβαστούν και να μην μείνουν μόνο λέξεις πάνω σε λευκό χαρτί. Να διαβαστούν και να θυμίσουν στους νεότερους ότι το μίσος που δημιούργησε όλες αυτές τις απάνθρωπες ιστορικές στιγμές οδηγεί σε ένα τεράστιο πρόβλημα ταυτότητας. Ίσως και να είναι και το σημαντικότερο μήνυμα του βιβλίου, γιατί ο αβάσταχτος αναγκαστικός αποχωρισμός από τον τόπο που γεννήθηκες σε παρασέρνει σε ένα μοναχικό ταξίδι ξενιτιάς. Μόνος ανάμεσα σε ξένους μέχρι να βρεις το λιμάνι για να αράξει η ψυχή σου.

ΞΕΝΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΞΕΝΟΥΣ

    Από μικρό παιδί άκουγα ιστορίες για την μικρασιατική καταστροφή με μεγάλο ενδιαφέρον αφού οι ρίζες μου ανήκουν εκεί. Σαν μικρό παιδί είχα αρνητικά συναισθήματα για τους Τούρκους και δεν μπορούσα να αποδεχτώ αυτά τα αιματοβαμμένα εξωφρενικά γεγονότα. Όμως μεγαλώνοντας άρχισα να διαβάζω πολύ για την συγκεκριμένη ιστορική στιγμή και να μελετάω για τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν και έφυγαν χωρίς την θέληση τους από την Ελλάδα ή την Τουρκία, λόγω Θρησκεύματος και μόνο. Έλληνες υπήκοοι Μουσουλμανικού Θρησκεύματος, Τούρκοι υπήκοοι Ορθόδοξου Θρησκεύματος. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ξενιτεύτηκαν και από τις δυο χώρες κατέβαλαν κάθε προσπάθεια για να κρατήσουν την οικογένειες τους ενωμένες παρόλη την θλίψη, την εξάντληση και τον πόνο που χαράχθηκε στην καρδιά τους. Δύσκολο πάρα πολύ να είσαι σε μία χώρα που δεν σε θέλουν είτε ανήκεις στα ‘’Τουρκοσπέρματα’’ είτε ανήκεις στους ‘’γκιαούρηδες’’.

    Συγκινήθηκα με την μητέρα Ελληνίδα την στιγμή που ξέσπασε διώχνοντας τον φόβο που είχε εγκλωβιστεί στην ψυχή της λόγω θρησκεύματος στην γειτονική μας Χώρα. Όλα συμβαίνουν σε μία στιγμή με αφορμή κάποιο γεγονός και μπορούν να ανατρέψουν τα πάντα.. έτσι κι αλλιώς η ζωή μας είναι στιγμές! Επίσης, διάβασα με πολύ μεγάλη προσοχή το τετράδιο που έγραφε ο Τούρκος πατέρας μέσα στο οποίο αποτύπωνε τις σκέψεις του που δεν είχαν φωνή να βγουν από το λαρύγγι του και όλες τις πληγές του που μούσκευαν την ψυχή του αντί τα σεντόνια του. Ο άνθρωπός πονάει πολύ και ο πόνος του μετατρέπεται σε θηλιά για να τον πνίξει….. για όλους αυτούς που αγωνίστηκαν να επιβιώσουν στους δικούς τους ξένους δρόμους που οδηγήθηκαν χωρίς την θέληση τους.

    Ποτέ μην ξεχάσεις το παιδί που κρύβεις μέσα σου……!!!

            Βιβλίο  :    Δέσποινα, μάτια μου (ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ )

Συγγραφέας: Γιασεμίν, μάτια μου

Μεταφραστής: Σπύρος Χατζηαναστασίου

Εκδόσεις : Πατάκης (www.patakis.gr )

    Συγγραφέας

    Η Γιασεμίν Οζέκ, εγγονή ανταλλαγέντων, γεννήθηκε το 1980 στην Κωνσταντινούπολη. Αποφοίτησε το 2000 από το Tμήμα Ραδιoφώνου - Τηλεόρασης και Κινηματογράφου του Akademi Istanbul. Επί τέσσερα χρόνια εργάστηκε ως κειμενογράφος σε διαφημιστικές εταιρείες. Έγραψε επίσης το σενάριο διαφόρων τηλεοπτικών σειρών. Το 2011 είχε τον συντονισμό παραγωγής του ντοκιμαντέρ Αναμονή (Beklemek), που έλαβε το Βραβείο Ντοκιμαντέρ της τουρκικής ραδιοτηλεόρασης και τα γυρίσματα του οποίου πραγματοποιήθηκαν στο Ερτζίς μετά τον σεισμό του Βαν. Το 2014 έγραψε το πρώτο μυθιστόρημά της, το Δέσποινα, μάτια μου (πρώτη έκδοση 2017, Εκδόσεις Πατάκη, 2022). Ακολούθησε το μυθιστόρημα Η Αγγελική και ο Μεχμέτ (2020). Την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το βιβλίο του Dr. Μπουρκάι Ανταλί, Imbikten Kadehe Distile Ickiler (Ποτά από το αποστακτήριο στο ποτήρι). Ζει στην Κωνσταντινούπολη και επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα. Instagram: yasemaki e-mail: yaseminozek@gmail.com

    

    Ενώ η μικρασιατική εκστρατεία εξελίσσεται, ο επτάχρονος Εμίν Αλί ζει υπέροχα παιδικά χρόνια σε ένα παραθαλάσσιο χωριό ενός ελληνικού νησιού απέναντι από τα τουρκικά παράλια. Μουσουλμάνος, παιδί μεικτής οικογένειας, με Ελληνίδα μητέρα και Τούρκο πατέρα, νιώθει για πρώτη φορά το σκίρτημα της αγάπης για την Ελληνίδα γειτονοπούλα του, τη Δέσποινα. Η ζωή του θα ανατραπεί ξαφνικά με την ανταλλαγή των πληθυσμών μετά την καταστροφή του 1922. Ο Εμίν Αλί θα ξεκινήσει μια καινούρια ζωή με την οικογένειά του στο Αϊβαλί, όπου φτάνουν ξένοι ανάμεσα σε ξένους, χωρίς ποτέ να ξεχνά την Ελλάδα και τη Δέσποινα. Η μητέρα του Ελευθερία, αν και χριστιανή, για να μην κινδυνεύσει να χάσει την οικογένειά της, φορά παντού τη μαντίλα, ενώ ταυτόχρονα δίνει τον δικό της αγώνα για να κερδίσει την ελευθερία της, δίνοντας έτσι και υπόσταση στο όνομά της. Ο πατέρας του Χουσνού θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να κρατήσει την οικογένειά του ενωμένη, με τη θλίψη και τη νοσταλγία χαραγμένες όμως στα βάθη της ψυχής του.

Το Δέσποινα, μάτια μου είναι ένα μυθιστόρημα για μια τραυματική ιστορική στιγμή, μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, που βιώνει όλες τις πτυχές της ανταλλαγής, του ξεριζωμού, του αβάσταχτου αποχωρισμού: αγάπη, φόβο, μίσος, λαχτάρα, προβλήματα ταυτότητας.

«Η Γιασεμίν Οζέκ, εγγονή ανταλλαγέντων και η ίδια, έχει μεταφέρει σε ένα πρωτότυπο, εξαιρετικά καλογραμμένο μυθιστόρημα τις συγκινητικές ιστορίες που άκουγε από μικρό παιδί».  Χουριέτ...

Θα ήθελα να κλείσω το άρθρο με ένα τραγούδι που γνωρίζω ότι η Γιασεμίν Οζέκ θα συγκινηθεί, γιατί ήταν το πρώτο ρεμπέτικο τραγούδι που άκουσε στα Ελληνικά. 

Τραγούδι του 1938.Δημιουργός ο Τσιτσάνης,και εκτελεστής ο Στράτος Παγιουμτζής(μαζι και ο Τσιτσάνης)